Zanieczyszczenia fizykochemiczne
ZANIECZYSZCZENIA NIEORGANICZNE:
Antymon - Antymon jest metalem ciężkim, sklasyfikowanym przez Międzynarodową Agencję Badań na Rakiem IARC jako substancja potencjalnie rakotwórcza (grupa 2B*),
Arsen - Arsen jest metalem ciężkim mającym działanie rakotwórcze (grupa 1*),
Azot amonowy - Azot amonowy pogarsza zapach i smak wody, utrudnia procesy odżelaziania, odmanganiania oraz dezynfekcję wody. Obecność azotu amonowego może świadczyć o zanieczyszczeniu wody ściekami bytowo gospodarczymi lub przemysłowymi. Azot amonowy w obecności tlenu stymuluje rozwój bakterii nitryfikacyjnych.
Azot azotanowy - Obecność azotu azotanowego może świadczyć o występującym w przeszłości zanieczyszczeniu wody ściekami bytowo-gospodarczymi lub przemysłowymi lub spywami powierzchniowymi (np. nawozy sztuczne). Azot azotanowy umożliwia rozwój bakterii denitryfikacyjnych. Zarówno azotany, jak i azotyny mogą wywoływać methemoglobinemię oraz działać rakotwórczo.
Beryl - Beryl jest metalem ciężkim, sklasyfikowanym przez Międzynarodową Agencję Badań na Rakiem IARC jako substancja prawdopodobnie rakotwórcza (grupa 2A*),
Chlorki - Chlorki (Cl-) nadają wodzie niepożądany smak, w wyższych stężeniach powodują korozję, niszczą stan pasywny, co prowazi do korozji wżerowej.
Chrom - Chrom jest metalem ciężkim mającym działanie rakotwórcze (grupa 1*). Podczas procesu dezynfekcji chlorem następuje przejście chromu trójwartościowego Cr+3 w znacznie bardziej toksyczny dla człowieka chrom sześciowartościowy Cr+6.
Cynk - Cynk jest jednym z mikroelementów korzystnych dla organizmu, ale jego źródłem powinno być pożywienie, a nie woda. Poza tym cynk powoduje nieprzyjemny smak oraz może tworzyć mazistą błonę na ścianach naczynia podczas gotowania wody.
Dwutlenek węgla - Dwutlenek węgla powoduje korozję.
Fluorki - Przy niewielkich stężeniach działają pozytywnie na organizm człowieka (np. uzębienie), ale przy wyższych stężeniach mogą powodować np. pojawienie się plan na uzębieni.
Fosfor - Obecność zwiazków fosforu sugeruje zanieczyszenie wody ściekami bytowo-gospodarczymi lub przemysłowymi lub spływami powierzchniowymi (np. nawozy sztuczne).
Glin - Glin u niektórych osób może powodować zmiany neurologiczne, poza tym powoduje barwę i może tworzyć osady.
Kadm - Kadm jest metalem ciężkim, sklasyfikowanym przez Międzynarodową Agencję Badań na Rakiem IARC jako substancja prawdopodobnie rakotwórcza (grupa 2A*).
Mangan - Mangan nadaje wodzie mętność, barwę i nieprzyjemny smak, zabarwia ubrania, może odkładać się na armaturze, w urządzeniach podłączonych do instalacji oraz w rurociągach, powodując ich zarastanie.
Miedź - Miedź jest jednym z mikroelementów koniecznych dla organizmu, jednak dostarczany powinien być raczej wraz z pożywieniem, a nie z wodą. Miedź pogarsza smak wody i powoduje plamienie ubrań. Ma działanie korozyjne.
Nikiel - Nikiel jest toksycznym metalem ciężkim. Duże dawki niklu (Ni) działają zabójczo na płód, powodują jego śmierć lub silne zniekształcenia. Statystycznie kobiety są bardziej wrażliwe na nikel niż mężczyźni.
Ołów - Ołów jest metalem ciężkimsklasyfikowanym przez Międzynarodową Agencję Badań na Rakiem IARC jako substancja potencjalnie rakotwórcza (grupa 2B*). Ołów kumuluje się w organizmie człowieka. Jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet ciężarnych i małych dzieci.
pH - Zbyt niskie lub zbyt wysokie pH powoduje korozję instalacji, oraz osłabienie działania środków dezynfekujących na występujące w wodzie mikroorganizmy.
Rtęć - Rtęć jest metalem ciężkim silnie trujacym, ma też zdolność kumulowania się w organizmie.
Radionuklidy - Radionuklidy to zanieczyszczenia promieniotwórcze środowiska, powodujące promieniowanie alfa, beta lub gamma. Są to przede wszystkim izotopy następujących pierwiastków:
Rad - 226Ra, 228Ra, Radon - 222Rn, Uran - 238U, 235U, 234U, Stront - 90St, Cez - 137Cs, Jod - 131I
Najczęściej w wodzie do picia występują:
Stront - 90St - wywołuje dolegliwości kostne (martwica aseptyczna kości),
Cez - 137Cs - uszkadza między innymi trzustkę i wątrobę.
Jod - 131I - kumuluje się w tarczycy.
Poza tym, wszystkie izotopy promieniotwórcze zwiększają ryzyko zachorowania na raka.
Siarczany - Spożycie wody zawierającej dużą ilość siarczanów (SO4-2) ma działanie przeczyszczające. Jony siarczanowe są korozyjne, utwudniają tworzenie się warstw ochronnych.
Siarkowodór - Siarkowodór jest toksyczny już w bardzo małych stężeniach, wywołuje bardzo silny nieprzyjemny zapach oraz pogarsza smak wody. Siarkowodór powoduje także korozję betonu i metali.
Twardość - Twardość nie stanowi zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka. Powoduje jednak osadzanie się nierozpuszczalnych związków wapnia Ca i magnezu Mg w urządzeniach mechanicznych (czajniki, pralki, ekspresy do kawy itp.). Poza tym w znacznym stopniu zwiększa zużycie mydła i proszku do prania ograniczając ich pienienie.
Żelazo - Żelazo należy do niezbędnych mikroelementów, jednak nie zaleca się, aby pierwiastek ten dostarczany był wraz z wodą. Żelazo nadaje wodzie mętność, barwę oraz niepożądany smak, może powodować plamienie ubrań oraz elementów instalacji. Poza tym, związki żelaza odkładają się na armaturze, w urządzeniach podłączonych do instalacji oraz w rurociągach, powodując ich zarastanie.
ZANIECZYSZCZENIA ORGANICZNE:
NATURALNE: Substancje wytwarzane przez Sinice i Promieniowce - Wytwarzane przez Sinice (Cyanophyta) i Promieniowce (Actinomycetes) związki organiczne (np. geosmina, metyloizoborneol, izopropylometoksypirazyny, izobutylometoksypirazyny)są toksyczne dla zdrowia ludzkiego. Ponadto nadają wodzie nieprzyjemny stęchły smak i zapach Sybstancje hymusowe - Substancje humusowe wypłukiwane są z gleby. Twafiając do wody powodują jej zabarwienie. Są bardzo trudno usuwalne, a w połączeniu z chlorem (podczas procesu dezynfekcji) dają często toksyczne produkty uboczne.
UBOCZNE PRODUKTY DEZYNFEKCJI: Chlorobenzeny - Chlorobenzeny powstają podczas chlorowania wody (np. monochlorobenzen, 1,2-dichlorobenzen, 1,4-dichlorobenzen, trichlorobenzen, heksachlorobenzen). Mogą być rakotwórcze oraz powodować intensywny zapach wody. Chlorofenole - Chlorofenole, m.in. 2-chlorofenol, 2,4-dichlorofenol, 2,4,6-trichlorofenol, pentachlorofenol, powstają w wyniku dezynfekcji chlorem wody zawierającej fenole. Nadają wodzie nieprzyjemny smak i zapach, a 2,4,6-trichlorofenol i pentachlorofenol są także szkodliwe dla organizmu ludzkiego, mają działanie rakotwórcze. Formaldehyd - Formaldehyd powstaje jako rodukt uboczny utleniania związków organicznych w procesie chlorowania lub ozonowania. Został sklasyfikowanym przez Międzynarodową Agencję Badań na Rakiem IARC jako substancja prawdopodobnie rakotwórcza (grupa 2A*). Trihalometany - Trichalometany, m.in. chloroform, bromoform, dibromochlorometan, bromodichlorometan, są ubocznymi produktami chlorowania wody zawierającej związki humusowe lub inne związki organiczne. Wiele z nich ma działanie kancerogenne (rakotwórcze). Inne związki organiczne chloru - Spośród innych ubocznych produktów chlorowania wymienić można np. halogenoacetonitryle, halogenoketony, kwasy halogenooctowe, chorek cjanu, chloropikryna. Wiele z nich może mieć działanie kancerogenne (rakotwórcze). Uboczne produkty ozonowania - Dezynfekcja ozonem jest znacznie bezpieczniejsza od dezynfekcji chlorem, jednak także w tym procesie powstają pewne produkty uboczne. Wymienić tu można m.in. alkanale, kwasy alkanokarboksylowe, kwas benzoesowy, alifatyczne związki karbonylowe, kwasy alkilobenzoesowe, 4 hydroksy 3 metoksyacetofenon, rozgałęziony oktadekanon, formaldehyd, , aldehyd octowy, bromoform, oraz związki niestabilne jak nadtlenki lub nienasycone aldehydy i eposydy, również prawdopodobnie nie obojętne dla zdrowia ludzkiego.
INNE ZANIECZYSZCZENIA ORGANICZNE: Bromiany - Bromiany są związkami kancerogennymi, czyli zwiększają ryzyko zachorowania na raka Chlorowane alkany i alkeny - Chlorowane alkany i alkeny (chloropochodne węglowodorów alifatycznch) są szeroko stosowane w przemyśle, dlatego mogą niekiedy pojawiać się w wodzie. Do tej grupy związków należą m.in.: tetrachlorek węgla, chlorek metylenu, dichlorometan, dichloroetan, dichloroeten, trichloroetan, trichloroeten, tetrachloroeten, 1,3-dichloropropen, 1,2 dibromo 3-chloropropan, chlorek winylu. Większość z tych substancji została sklasyfikowana przez Międzynarodową Agencję Badań na Ra kiem IARC jako substancje potencjalnie rakotwórcze (grupa 2B*). Fenol - Fenol jest związkiem pogarszajacym własciwości organoleptyczne wody (smak i zapach). Pestycydy - Pestycydy są często stosowanymi środkami w rolnictwie i gospodarstwach domowych. Wiele z nich jest rakotwórczych, np. dibromek etylu EDB (grupa 2A*), aldryna, atrazyna, chlordan, dieldryna, heptachlor, chlordan, metoksychlor, DDT, heksachlorobenzen HCB, lindan, MCPA, 2.4D, DBCP, 1,3-dichloropropen (grupa 2B*). Węglowodory aromatyczne - Węglowodory aromatyczne (m.in. benzen, toluen, ksyleny, etylobenzen, styren) to związki organiczne w wiekszości szkodliwe dla zdrowia. Np. benzen jest związkiem rakotwórczym (grupa 1*), styren - potencjalnie rakotwórczym (grupa 2B). Pogarszają także smak i zapach wody. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne WWA - Wiele spośród wielopierścieniowe węglowodorów aromatycznych WWA ma działanie rakotwórcze. Najczęściej występującym jest benzoapiren.
------------------------------
*Klasyfikacja czynników rakotwórczych wg Międzynarodowej Aencji Badań nad Rakiem IARC:
rakotwórcze dla człowieka - grupa 1
prawdopodobnie rakotwórcze - grupa 2A
potencjalnie rakotwórcze - grupa 2B
nie klasyfikowane jako rakotwórcze - grupa 3
prawdopodobnie nie rakotwórcze - grupa 4
------------------------------